Ραψάνη Λάρισας
α/α : 1842
Αποκεντρωμένη Διοίκηση : Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδας
Διοικητική Διαίρεση : Περιφέρεια Θεσσαλίας
Περιφερειακή Ενότητα : Λάρισας
Δήμος : Τεμπών
Έδρα Δήμου : Το Μακρυχώρι με ιστορική έδρα τα Αμπελάκια
Δημοτική Ενότητα : ΚΑΤΩ ΟΛΥΜΠΟΥ
Δημοτική ή Τοπική Κοινότητα : Τοπική Κοινότητα Ραψάνης
Οικισμός : Ραψάνη, η
Υψόμετρο : 494 μ.
Γεωγραφικές συντεταγμένες : 39°54’09.4″N 22°32’55.8″E
Google map : 39.903891, 22.550222
Η Ραψάνη βρίσκεται “ξαπλωμένη” σε μια πλαγιά στους πρόποδες του Ολύμπου, σε υψόμετρο που φτάνει και τα 800 μέτρα. Μόλις 30 λεπτά από την Λάρισα, ανήκει στο νομό Λάρισας και το όνομα της είναι γνωστό σε όλη την Ελλάδα καθώς στα αμπέλια της παράγεται εδώ και αρκετά χρόνια ένα από τα καλύτερα κόκκινα ελληνικά κρασιά. Πέρα απο το κρασί η Ραψάνη είναι ορεινό χωριό και διαθέτει πολύ καλό κλίμα ειδικά το καλοκαίρι που είναι πολύ δροσερά, ενώ οι κοντινότερες παραλίες βρίσκονται σε απόσταση 30 λεπτών.
Τα πλατάνια της είναι το κυρίαρχο δέντρο στο χωριό καθώς προσφέρουν απλόχερα το ίσκιο τους, ενώ θα βρείτε και πολλές καρυδιές, από τις οποίες οι νοικοκυρές του χωριού φτιάχνουν το απίθανο γλυκό καρύδι, που πρέπει οπωσδήποτε να δοκιμάσετε. Γενικότερα το πράσινο κυριαρχεί στο χωριό, ψηλά δένδρα, αεράκι, προδιαθέτει τον επισκέπτη ότι κατά την διαμονή του εδώ, θα ξεκουραστεί και θα ηρεμήσει.
Στην Ραψάνη μπορείς να ρεμβάζεις με τις ώρες! Η θέα που προσφέρει κοιτώντας αριστερά προς τα δεξιά, ξεκινά από την περιοχή του Πλαταμώνα και φτάνει μέχρι το Στόμιο. Αν πετύχεις καθαρή ατμόσφαιρα μπορείς να δεις καθαρά την Χαλκιδική και αν είσαι τυχερός μέχρι και τον Άθω.
Τρία χιλιόμετρα έξω από το χωριό, συναντούμε το εξωκλήσι των Αγίων Θεοδώρων, το οποίο ξεχωρίζει για τις τοιχογραφίες του, το τέμπλο του 13ου αιώνα και το φυσικό τοπίο που το περιβάλλει, ενώ κοντά στο ύψος του σταθμού Ραψάνης η τοποθεσία του Πηνειού ποταμού, αποτελεί ένα μοναδικό θέαμα. Μέρη επίσης τα οποία αξίζει κάποιος να δει είναι το ανήλιο με το κιόσκι του, το οποίο προσφέρεται για περπάτημα, το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής λίγο πιο κάτω, το εξωκλήσι του προφήτη Ηλία απέναντι απο το χωριό και φυσικά η πλατεία του χωριό, που δεσπόζει στο κέντρο του, γεμάτη απο πλατάνια και ταβέρνες όπου προσφέρουν φαγητό όλο τον χρόνο.
Δεν υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο παραδοσιακό φαγητό άλλα εάν βρείτε, δοκιμάστε χειροποίητες πίτες από τις Ραψανιώτισσες, γλυκό κεράσι και καρύδι, παραδοσιακό κεμπάπ στη πλατεία του χωριού, με συνοδεία -φυσικά- το βελούδινο κόκκινο κρασί Ραψάνης.
Ιστορία
‘Ιδρύθηκε ενδεχομένως τον 10ο μ.Χ. αιώνα από την ένωση χωριών με το όνομα Ολυμπιάδες. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας είχε ανεπτυγμένη βιοτεχνία βαφής και κατασκευής υφασμάτων. Από την εποχή εκείνη σώζονται δυο αρχοντικά που θυμίζουν τον παρελθόντα πλούτο του χωριού.
Κατά τον μύθο η Ραψάνη ήταν μια πανέμορφη και δυναμική γυναίκα της περιοχής, η οποία πρωτοστάτησε για την συνένωση των χωριών που απαρτίζανε τις Ολυμπιάδες σε μια πόλη πιο δυνατή και πιο μεγάλη. Δύο μικρά ιστορικά στοιχεία, κατά τον βυζαντινολόγο Π. Θεοδωρίδη, επιβεβαιώνουν ότι η Ραψάνη ήταν βυζαντινός οικισμός. Το πρώτο στοιχείο είναι η εκκλησία “Παναγία των Χαλκέων” στη Θεσσαλονίκη, που είναι αφιέρωμα του Ραψανιώτη Καπετάνιου Λαγουβαρδία.
Το δεύτερο στοιχείο, έρχεται από την Άννα Κομνηνή και αναφέρεται στα 1140, όταν ο Αλέξιος Κομνηνός εκστρατεύει κατά του Βασμούντα, που πολιορκεί τη Λάρισα, περνώντας μέσα από τη Ραψάνη.
Οι 6 νερόμυλοι της Ραψάνης που χρονολογούνται από το 12ο ως τον 13ο αιώνα, αποδεικνύουν ότι η Ραψάνη υπήρξε μια ακμάζουσα βυζαντινή πόλη με περισσότερα από 900 χρόνια ιστορία .
Κατά την Τουρκοκρατία η Ραψάνη απολάμβανε ένα είδος ανεξαρτησίας, η οποία συνέβαλε σημαντικά στην περαιτέρω ανάπτυξή της. Τον 17ο και 18ο αιώνα έφθασε στο ζενίθ της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής της ανάπτυξης, με κύριο μοχλό ανάπτυξης την αμπελουργία-οινοποιία, σηροτροφία και υφαντουργία. Όπως μαρτυρά και ο Λ. Λεονάρδος (1836) “Ταύτην (τη Ραψάνη) περικυκλώσι καλλιερημένοι αγροί και επιμελημέναι άμπελοι με εξαίρετα σταφύλια”, ενώ η Α.Κ. Παπασταύρου, γράφει στην “Εστια” το 1892: “Τούτο οφείλεται εις την φιλοπονίαν και δραστηριότητα των κατοίκων της μεταβαλλόντων τας άγονους κλιτύας του όρους εις θαλεράς αμπέλους αίτινες παράγουσι τον κάλλιστον Ραψανιώτικο οίνον”
Η Ραψάνη ήταν παλιότερα το κεφαλοχώρι του κάτω Ολύμπου καθώς διέθεται το γνώστο Ειρηνοδικείο κάτω Ολύμπου , γυμνάσιο και δημοτικό σχολείο. Στις μέρες μας το χωριό δεν έχει πολλούς μόνιμους κατοίκους , με εξαίρεση το καλοκαίρι όπου μαζεύονται οι απόδημοι ραψανιώτες απο παντού.
